( bối cảnh ls : liên quân Pháp và Tây ban nha đổ quân lên đà nẵng, khi đó là 1 khu rừng, anh em lính annam thanh dã sạch )
Chúng tôi tới đà nẵng và cắm trại trên bán đảo, nơi có nhiều ngôi mộ mà chúng ta vừa ghé thăm, Trại Pháp và Tây ban nha ở cạnh nhau.
Lúc đó chưa có tp Đà nẵng, tại chỗ nay là là tp chỉ là 1 làng nhỏ và vài túp lều tranh bị bỏ hoang, Khắp mặt vịnh chỉ có đất và nước trông chẳng khác gì hoang mạc.
Chúng tôi tưởng chỉcó chúng tôi trên đời này nếu ko có cái đồn ở đèo hải vân trên cao đang soi và chế nhạo chúng tôi.
Chưa nói tới đánh nhau với nó, chỉ trèo lên đó cũng là chuyện bất khả.
Chúng tôi ở chưa tới 2 ngày thì có 1 thuyền đánh cá nhỏ xuất hiện trong vũng tàu chúng tôi, nó đến từ đất liền. Một người Hoa và 1 túi tàng tàng chui ra, chiếc thuyền annam quay về làng của nó ven biển.
Người hoa nhẹ nhàng yêu cầu nói chuyện với chỉ huy, anh đc đưa tới chỗ ngài chỉ huy, nhưng khi đi qua trại, nhiều lính nhận ra anh ta, 1 thời gian trước đây, anh ta phục vụ đồ uống cho binh lính chúng tôi trong 1 quán ở Quảng Châu mà các con dân của thiên tử Đại Thanh mở gần trại, trước những lời chế giễu, anh ta chỉ cười nhè nhẹ và lắc lắc đầu.
Làm sao anh biết chúng tôi ở đây và làm sao anh ta vượt biển tới đc chỗ chúng tôi ?? làm sao anh đến đc chỗ các ngư dân annam đang hoảng sợ chúng tôi và thuyết phục đc họ anh ta đưa tới đây ?? đó là 1 bí ẩn chúng tôi chịu ko đoán ra.
Trước các câu hỏi chúng tôi đưa ra nhiều lần sau đó, A Tắc ( tên ảnh) chỉ đáp lại bằng 1 nụ cười ranh mãnh và trong kho từ tiếng pháp nghèo nàn thu thập đc từ lính, anh ta tìm đc từ : " Xoay xở" để trả lời. Đúng là A tắc đã xoay xở và xoay xở 1 cách phi thường.
chỉ huy cho A tắc bán hàng gần trại, 1 sỹ quan chỉ nơi anh đc mở cửa hàng, chưa đầy 2h, ảnh ta làm xong 1 cái bàn và đặt lên đó chiếc đẫy xoàng xĩnh của mình. Anh ta không rời chiếc đẫy nửa bước ngay cả khi ra mắt chỉ huy. Các sỹ quan trẻ trong đó có tôi bị kích thích bởi trí tò mò, đã tới xem quầy hàng của anh chàng Hoa trời sai tới. Một vài người trong chúng tôi nói đc tiếng Hoa, nói chung họ nhận xét anh hoa này ko tệ, nên 1 người Hoa rơi xuống cái xứ Annam hoang vu này đc coi như 1 người bạn cũ.
Chúng tôi thấy cái đẫy của A tắc hình như chỉ chứa vài bộ quần áo để thay, đúng vậy, nhưng còn nhiều thứ khác và tôi ko hiểu sao cái đẫy chứa đc nhiều thứ như vậy. Trong nháy mắt, anh ta bày ra những thứ đồ vẫn có trong chợ : kim, chỉ, cúc áo, thuốc lá, xà phòng, bút chì bút mực và quản bút, giấy, những lọ mực nhỏ ... có cố tôi cũng ko nhớ hết các thứ anh ta bày ra, mọi thứ nằm bên nhau trên chiến bàn tạm bợ. Cuối cùng, với nụ cười tự hào và vui vẻ, anh ta lôi ra thứ giá trị nhất của túi hàng rẻ tiền: 2 chai rượu mùi. Chúng tôi rất ngạc nhiên, những người lính ngẩn ra và hoan hô người bán hàng trung hoa này.
Việc bán hàng bắt đầu ngay lập tức, sức cám dỗ mua bán rất mạnh mẽ, 1 số binh lính thực sự cháy túi, thuốc lá ngay lập tức vơi đi, 1 nửa đc các sĩ quan mua. Kim chỉ bút giấy cũng đc nhiều người mua. Chai rượu mùi thứ nhất chỉ còn cái vỏ và chai thứ 2 đc mở. A tắc tỏ ra vồn vã đáng yêu, lúc nào cũng cười nhưng ko bao giờ giảm giá dù giá bán của anh ta khá cao.
Đợt mua ồ ạt vui vẻ rồi lắng xuống, A tắc tranh thủ lúc vắng khách và chút ánh sang hoàng hôn còn lại để hoàn thiện quán hàng, anh thấy vài lính dạo quanh ko mua gì dù rất muốn mua, a tắc bảo họ đi lấy nước, gom cành cây nhỏ và lá cọ. Khi hồi kèn hạ cờ vang lên, A tắc đã có 1 cửa hàng thực sự, có đóng, có mở, anh ta chống ăn cắp ít nhất về mặt hình thức bằng 1 cái phên, cái đồng thời che cho anh và khách khỏi chói nắng. May thay ko phải mùa mưa, anh trả công những người lính giúp mình bằng rượu mùi và kim chỉ, ai cũng vui.
Sáng hôm sau, ko thấy A Tắc mở hàng, anh ta đã đi rồi, khoảng 9h, tôi thấy anh ta chở về, dẫn theo 1 người phụ tá Annam gần như trần như nhộng, đang cong lưng cõng 1 buồng chuối. A Tắc cũng tay xách nách mang. Lần này chúng tôi ko để anh kịp mở hàng, chúng tôi đổ xô tới buồng chuối, A tắc mặc kệ chúng tôi làm gì thì làm, tất cả nhao nhao : " bao nhiêu" " bao nhiêu cũng đc" A tắc trả lời.
Có lẽ tất cả số chuối không được trả đúng số tiền, nhưng xét về tổng số, người bán hàng có lẽ đã thu đc nhiều tiền hơn so với việc bán lẻ đúng giá. Anh Annam trần truồng thoạt đầu nằm cuộn tròn trên bãi cỏ, đôi mặt trợn tròn như gặp lũ hổ. Lũ hồ ưn chuối khiến anh ta có phần nào yên tâm, sau đó, anh sinh ra tò mò và lại gần các người lính, họ nhìn anh ta ko có vẻ ác ý và không ngạc nhiên.
A tắc kiếm đc người Annam này ở đâu, chuối ở đâu ?? "Xoay xở vẫn là câu trả lời của anh ta.
Từ hôm đó, cửa hàng của A tắc hôm nào cũng có chuối và 1 thứ trà tuy đắng nhưng rồi chúng tôi cũng quen.
Người phụ ta Annam lúc đầu và sau thêm 1 người nữa, cũng xấu xí và gần như trần như nhộng ko khác gì người Annam kia, khiến chúng tôi không phân biệt đc, thay nhau xuất hiện tại cửa hàng. A tắc khi cần gì luôn tìm đc nhưng người lính muốn giúp đỡ mình.
Chưa tới 3 ngày, cửa hàng sơ sài của A tắc đã hết nhẵn hàng, trong đống hàng rẻ tiền chỉ còn vài bút chì màu, nhưng chưa tới 1 tuần sau khi A tắc tới thì có 1 thuyền mành khác xuất hiện ở vũng biển, lớn hơn chiếc đầu tiên, chở khoảng 10 người Hoa, họ biết rõ cần neo thuyền ở đâu, rất gần lều của A tắc.
Sau đó tất cả những thứ trên thuyền đc xếp vào bờ, rồi chuyển đến của hàng, lần này là 1 chuyến hàng đầy đủ, chúng tôi có đủ mọi thứ, chiếc thuyền để lại cửa hàng 2 người hoa, 1 phụ việc cho A tắc và 1 làm thuê. Với sự giúp đỡ của các người lính đầy thiện chí, cửa hàng A tắc to ra đáng kể, chiếu và các bức trước đc mang ra trang trí, thậm chí có 1 đồng hồ quả lắc lớn đc gắn vào vách và 1 cửa sổ mắt bò ở đầu hồi nhà, đúng là 1 cửa hàng lớn, sạch sẽ, có tất cả mọi thứ và đắt khách hơn 1 cửa hàng ở Toulon hay Marseille.
Tại cửa hàng có đèn dầu, nhiệt kế, dao cạo râu, những thứ mang nhãn hiệu tốt nhất ở Paris hay London, không thấy hàng sx tại Đức.
Chúng tôi không bao giờ có thể biết những sự phối hợp tài tình đó diễn ra như thế nào hoặc phép màu nào là xuất hiện con tàu chỉ 1 tuần sau khi a tắc tới, vì không có điện báo hay cũng ko có tàu thủy động cơ hơi nước cho người Hoa, ko thể trao đổi thông tin với Quảng châu, trung tâm buôn bán của trung hoa nơi gần chúng tôi nhất, làm sao chỉ 1 tuần họ đã mang hàng tới ?? vì vậy phải phải đoán trước, phải phối hợp và liều được ăn cả ngã về không. Và sáng kiến thương mại này đã thành công, Ai bán hàng cho A tắc mà ko cần trả trước 1 xu ?? đó vẫn là bí mật của người Hoa.
Cửa hàng A tắc mơ bán đủ thứ trước khi chúng tôi đi. Khi chúng tôi lên tàu, anh ta cũng dọn dẹp bồ đoàn vì khi quân Annam tới, anh ta sẽ bị tình nghi. 1 chiếc thuyền đỗ sẵn trên bờ biển để đón anh ta..
Một vài tuần sau đó, chúng tôi gặp lại A tắc, nhưng lần này ở 1 cửa hàng to đẹp tại nhà anh ta ở Nam kì...
..
...20 năm sau, khi tôi trở lại Đông dương với chức Đại tá chỉ huy trung đoàn lính khố đỏ Annam, tôi thấy A tắc đã thành 1 trong những thương nhân lớn nhất Sài gòn.
Chúng tôi tới đà nẵng và cắm trại trên bán đảo, nơi có nhiều ngôi mộ mà chúng ta vừa ghé thăm, Trại Pháp và Tây ban nha ở cạnh nhau.
Lúc đó chưa có tp Đà nẵng, tại chỗ nay là là tp chỉ là 1 làng nhỏ và vài túp lều tranh bị bỏ hoang, Khắp mặt vịnh chỉ có đất và nước trông chẳng khác gì hoang mạc.
Chúng tôi tưởng chỉcó chúng tôi trên đời này nếu ko có cái đồn ở đèo hải vân trên cao đang soi và chế nhạo chúng tôi.
Chưa nói tới đánh nhau với nó, chỉ trèo lên đó cũng là chuyện bất khả.
Chúng tôi ở chưa tới 2 ngày thì có 1 thuyền đánh cá nhỏ xuất hiện trong vũng tàu chúng tôi, nó đến từ đất liền. Một người Hoa và 1 túi tàng tàng chui ra, chiếc thuyền annam quay về làng của nó ven biển.
Người hoa nhẹ nhàng yêu cầu nói chuyện với chỉ huy, anh đc đưa tới chỗ ngài chỉ huy, nhưng khi đi qua trại, nhiều lính nhận ra anh ta, 1 thời gian trước đây, anh ta phục vụ đồ uống cho binh lính chúng tôi trong 1 quán ở Quảng Châu mà các con dân của thiên tử Đại Thanh mở gần trại, trước những lời chế giễu, anh ta chỉ cười nhè nhẹ và lắc lắc đầu.
Làm sao anh biết chúng tôi ở đây và làm sao anh ta vượt biển tới đc chỗ chúng tôi ?? làm sao anh đến đc chỗ các ngư dân annam đang hoảng sợ chúng tôi và thuyết phục đc họ anh ta đưa tới đây ?? đó là 1 bí ẩn chúng tôi chịu ko đoán ra.
Trước các câu hỏi chúng tôi đưa ra nhiều lần sau đó, A Tắc ( tên ảnh) chỉ đáp lại bằng 1 nụ cười ranh mãnh và trong kho từ tiếng pháp nghèo nàn thu thập đc từ lính, anh ta tìm đc từ : " Xoay xở" để trả lời. Đúng là A tắc đã xoay xở và xoay xở 1 cách phi thường.
chỉ huy cho A tắc bán hàng gần trại, 1 sỹ quan chỉ nơi anh đc mở cửa hàng, chưa đầy 2h, ảnh ta làm xong 1 cái bàn và đặt lên đó chiếc đẫy xoàng xĩnh của mình. Anh ta không rời chiếc đẫy nửa bước ngay cả khi ra mắt chỉ huy. Các sỹ quan trẻ trong đó có tôi bị kích thích bởi trí tò mò, đã tới xem quầy hàng của anh chàng Hoa trời sai tới. Một vài người trong chúng tôi nói đc tiếng Hoa, nói chung họ nhận xét anh hoa này ko tệ, nên 1 người Hoa rơi xuống cái xứ Annam hoang vu này đc coi như 1 người bạn cũ.
Chúng tôi thấy cái đẫy của A tắc hình như chỉ chứa vài bộ quần áo để thay, đúng vậy, nhưng còn nhiều thứ khác và tôi ko hiểu sao cái đẫy chứa đc nhiều thứ như vậy. Trong nháy mắt, anh ta bày ra những thứ đồ vẫn có trong chợ : kim, chỉ, cúc áo, thuốc lá, xà phòng, bút chì bút mực và quản bút, giấy, những lọ mực nhỏ ... có cố tôi cũng ko nhớ hết các thứ anh ta bày ra, mọi thứ nằm bên nhau trên chiến bàn tạm bợ. Cuối cùng, với nụ cười tự hào và vui vẻ, anh ta lôi ra thứ giá trị nhất của túi hàng rẻ tiền: 2 chai rượu mùi. Chúng tôi rất ngạc nhiên, những người lính ngẩn ra và hoan hô người bán hàng trung hoa này.
Việc bán hàng bắt đầu ngay lập tức, sức cám dỗ mua bán rất mạnh mẽ, 1 số binh lính thực sự cháy túi, thuốc lá ngay lập tức vơi đi, 1 nửa đc các sĩ quan mua. Kim chỉ bút giấy cũng đc nhiều người mua. Chai rượu mùi thứ nhất chỉ còn cái vỏ và chai thứ 2 đc mở. A tắc tỏ ra vồn vã đáng yêu, lúc nào cũng cười nhưng ko bao giờ giảm giá dù giá bán của anh ta khá cao.
Đợt mua ồ ạt vui vẻ rồi lắng xuống, A tắc tranh thủ lúc vắng khách và chút ánh sang hoàng hôn còn lại để hoàn thiện quán hàng, anh thấy vài lính dạo quanh ko mua gì dù rất muốn mua, a tắc bảo họ đi lấy nước, gom cành cây nhỏ và lá cọ. Khi hồi kèn hạ cờ vang lên, A tắc đã có 1 cửa hàng thực sự, có đóng, có mở, anh ta chống ăn cắp ít nhất về mặt hình thức bằng 1 cái phên, cái đồng thời che cho anh và khách khỏi chói nắng. May thay ko phải mùa mưa, anh trả công những người lính giúp mình bằng rượu mùi và kim chỉ, ai cũng vui.
Sáng hôm sau, ko thấy A Tắc mở hàng, anh ta đã đi rồi, khoảng 9h, tôi thấy anh ta chở về, dẫn theo 1 người phụ tá Annam gần như trần như nhộng, đang cong lưng cõng 1 buồng chuối. A Tắc cũng tay xách nách mang. Lần này chúng tôi ko để anh kịp mở hàng, chúng tôi đổ xô tới buồng chuối, A tắc mặc kệ chúng tôi làm gì thì làm, tất cả nhao nhao : " bao nhiêu" " bao nhiêu cũng đc" A tắc trả lời.
Có lẽ tất cả số chuối không được trả đúng số tiền, nhưng xét về tổng số, người bán hàng có lẽ đã thu đc nhiều tiền hơn so với việc bán lẻ đúng giá. Anh Annam trần truồng thoạt đầu nằm cuộn tròn trên bãi cỏ, đôi mặt trợn tròn như gặp lũ hổ. Lũ hồ ưn chuối khiến anh ta có phần nào yên tâm, sau đó, anh sinh ra tò mò và lại gần các người lính, họ nhìn anh ta ko có vẻ ác ý và không ngạc nhiên.
A tắc kiếm đc người Annam này ở đâu, chuối ở đâu ?? "Xoay xở vẫn là câu trả lời của anh ta.
Từ hôm đó, cửa hàng của A tắc hôm nào cũng có chuối và 1 thứ trà tuy đắng nhưng rồi chúng tôi cũng quen.
Người phụ ta Annam lúc đầu và sau thêm 1 người nữa, cũng xấu xí và gần như trần như nhộng ko khác gì người Annam kia, khiến chúng tôi không phân biệt đc, thay nhau xuất hiện tại cửa hàng. A tắc khi cần gì luôn tìm đc nhưng người lính muốn giúp đỡ mình.
Chưa tới 3 ngày, cửa hàng sơ sài của A tắc đã hết nhẵn hàng, trong đống hàng rẻ tiền chỉ còn vài bút chì màu, nhưng chưa tới 1 tuần sau khi A tắc tới thì có 1 thuyền mành khác xuất hiện ở vũng biển, lớn hơn chiếc đầu tiên, chở khoảng 10 người Hoa, họ biết rõ cần neo thuyền ở đâu, rất gần lều của A tắc.
Sau đó tất cả những thứ trên thuyền đc xếp vào bờ, rồi chuyển đến của hàng, lần này là 1 chuyến hàng đầy đủ, chúng tôi có đủ mọi thứ, chiếc thuyền để lại cửa hàng 2 người hoa, 1 phụ việc cho A tắc và 1 làm thuê. Với sự giúp đỡ của các người lính đầy thiện chí, cửa hàng A tắc to ra đáng kể, chiếu và các bức trước đc mang ra trang trí, thậm chí có 1 đồng hồ quả lắc lớn đc gắn vào vách và 1 cửa sổ mắt bò ở đầu hồi nhà, đúng là 1 cửa hàng lớn, sạch sẽ, có tất cả mọi thứ và đắt khách hơn 1 cửa hàng ở Toulon hay Marseille.
Tại cửa hàng có đèn dầu, nhiệt kế, dao cạo râu, những thứ mang nhãn hiệu tốt nhất ở Paris hay London, không thấy hàng sx tại Đức.
Chúng tôi không bao giờ có thể biết những sự phối hợp tài tình đó diễn ra như thế nào hoặc phép màu nào là xuất hiện con tàu chỉ 1 tuần sau khi a tắc tới, vì không có điện báo hay cũng ko có tàu thủy động cơ hơi nước cho người Hoa, ko thể trao đổi thông tin với Quảng châu, trung tâm buôn bán của trung hoa nơi gần chúng tôi nhất, làm sao chỉ 1 tuần họ đã mang hàng tới ?? vì vậy phải phải đoán trước, phải phối hợp và liều được ăn cả ngã về không. Và sáng kiến thương mại này đã thành công, Ai bán hàng cho A tắc mà ko cần trả trước 1 xu ?? đó vẫn là bí mật của người Hoa.
Cửa hàng A tắc mơ bán đủ thứ trước khi chúng tôi đi. Khi chúng tôi lên tàu, anh ta cũng dọn dẹp bồ đoàn vì khi quân Annam tới, anh ta sẽ bị tình nghi. 1 chiếc thuyền đỗ sẵn trên bờ biển để đón anh ta..
Một vài tuần sau đó, chúng tôi gặp lại A tắc, nhưng lần này ở 1 cửa hàng to đẹp tại nhà anh ta ở Nam kì...
..
...20 năm sau, khi tôi trở lại Đông dương với chức Đại tá chỉ huy trung đoàn lính khố đỏ Annam, tôi thấy A tắc đã thành 1 trong những thương nhân lớn nhất Sài gòn.
No comments:
Post a Comment
-chèn hình:
[IMG] ..........URL.......... [/IMG]
-Chèn clip:
[youtube] link video cần chèn [/youtube]