Hà Nội đang cho thay cây ở một số tuyến phố với số cây dự định thay là cỡ 6700 cây, chiếm cỡ 17% toàn bộ cây xanh trên hè đường ở Hà Nội.
Nhân dân đang phản đối và đi diễu hành cuối tuần cùng với những biểu ngữ thương cây, vậy chúng ta thử phân tích môt chút về cây xanh hè phố và xin chú ý lần này, Hà Nội chỉ cho thay cây hè phố chứ không động đến cây ven hồ hay công viên.
Thực tình, những nhà buôn bán có cây to chặn cửa rất khó chịu về cây, họ ghét cây vì ngoài lý do phong thủy (cản vượng khí vào nhà) cây to còn choán hết vỉa hè là nơi kinh doanh, không đưa được ô tô vào nhà và rễ cây làm méo mó cả hè phố.
Thường thì họ giết cây bằng cách đốt, lột vỏ cây ở gốc, đổ xi măng bịt kín rễ, hay đổ axít vào cây hay chôn một bình ắc quy dưới gốc. Phần lớn cây bị ép chết là xà cừ.
Cây xà cừ hay còn gọi là cây sọ khỉ, TP Hồ Chí Minh đã cấm trồng loại cây này cùng với 27 loài khác, lý do cây xà cừ rễ chùm phát triển nhanh phá hỏng mặt đường, hè phố và các công trình ngầm.
Ở Hà Nội, cây xà cừ đã phát triển nhanh và rất to, đường kính thân lên đến cả mét và hơn chiếm hoàn toàn vỉa hè vốn đã chật hẹp, những cành xà cừ to như cột đèn vươn ra trên phố, và vì là cây, thì xu hướng thân và cành vươn ra giữa đường để đón nắng là đương nhiên, thành ra tất cả những cây xà cừ đều cong và nghiêng ra lòng đường.
Khi mưa to, những cây xà cừ to là tên giết người thực thụ và chuyên nghiệp, gần như năm nào ở Hà Nội cũng có một hay vài người bị cây xà cừ đổ đè chết trong mùa giông bão.
Rõ ràng, cây xà cừ ở công viên thì chả vấn đề gì, vì không ai ra công viên trong bão, nhưng ở đường phố thì lại là vấn đề khác, dân Hà Nội luôn đông kín đường phố dù bão hay không.
Những cây xà cừ đường kính thân trên 400 mm ở Hà thành thì vì lí do an toàn, người viết thấy cần thay hết vì quá nguy hiểm cho dân, những cần lao làm ăn kiếm tiền trên đường phố.
Những bạn đang biểu tình giữ cây, tôi tin các bạn cũng sợ khi buộc phải ra khỏi nhà khi mưa to gió lớn vì những cây xà cừ quá to mà rễ chùm đã không có đủ đất bám luôn có nguy cơ đổ ụp xuống đầu.
Mùi rất nặng
Ngoài cây xà cừ cần chặt, theo tôi một loại cây nữa cũng cần, đó là cây hoa sữa.
Cây hoa sữa thì chỉ đẹp trong nhạc và thơ, một anh nhạc sĩ đã viết, “Hoa sữa, vẫn ngọt ngào, đầu phố đêm đêm…”
Anh nhạc sĩ này rõ ràng đang ở cuối phố hay giữa phố, anh mới thấy hoa sữa ở đầu phố thoang thoảng, hóa hay, chứ nếu anh ở đầu phố, tôi chắc anh không thể viết được như vậy, bởi bản thân hoa sữa hết sức hắc và nặng mùi, giống như mùi của quả sầu riêng, người ngửi được bảo ngon, người chịu không ăn nổi vì mùi của nó.
Tất cả những người có cây hoa sữa trước cửa đều kêu như vạc khi nó ra hoa, mùi hoa sữa đậm đặc gây nhức đầu, hoa mắt và chảy nước mũi.
Thành phố Nha Trang đã phải thay hoàn toàn hơn 1.000 cây hoa sữa trên 53 tuyến phố, vì người dân đồng loạt kêu cứu khi nhận ra họ bị lừa, mùi hoa sữa không hề thơm như trong thơ và nhạc.
Hà Nội đã phải chặt bỏ 228 cây hoa sữa và thay bàng cây Mỡ Vàng Tâm ở đường Nguyễn Chí Thanh vì lí do tương tự, các bạn phản đối chặt cây nhà có lẽ không nằm trên phố này.
Và sau khi một phố chặt bỏ cây xà cừ, những cây già, cây mối mọt, những nhà quy hoạch nhận ra nếu giữ những cây còn lại thì không thể hài hòa và đồng bộ, vậy chặt toàn bộ là cần thiết để trồng lại một hàng cây khác mà trăm cây như một.
Hàng cây mới đủ chuẩn là không to quá và rễ cọc (rất khó đổ khi bão) tán không quá to (cản tầm nhìn của lái xe và camera quan sát) mùi hoa nhẹ nhàng không hại sức khỏe và không quá cao che đi mĩ quan kiến trúc khác.
Nhiều bạn cũng tâm tư tiền chặt một cây lên đến 36 triệu là quá nhiều.
Tôi có anh bạn sống ở ven London, anh phải trả 2900 bảng Anh (cỡ 100 triệu VND) để thợ đến cắt một cây đường kính 60 cm sát gốc (không đào rễ).
Vậy giá 36 triệu để chặt một cây đường kính cả mét không có gì cao theo tôi, nhất là họ phải trốc tận phần gốc nằm chìm dưới đất.
Nhiều báo nói họ “lén lút” chặt và thay cây về đêm, nhưng theo luật Hà nội, nhưng ô tô to chỉ được vào thành phố sau 9h đêm và phải có giấy phép của cảnh sát giao thông, trước giờ này xe tải bị cấm hoàn toàn, vậy họ phải làm đêm chứ không hề lén lút.
Anh Phạm Viết Đào đã có bài lo về cây sưa (một loại cây có giá tiền tỷ một cây) bị chặt, nhưng theo những gì tôi đọc thì không hề có cây sưa nào bị chặt, những cây sưa được bảo vệ nghiêm ngặt.
Rất nhiều bạn trong đoàn biểu tình kêu gọi giữ cây, nhất là những cây cổ thụ vì những hàng cây già nua đã gắn bó với họ cùng nhiều kỉ niệm đẹp.
Nhưng thời đó đã xưa rồi, đó là vài chục năm trước, khi chúng còn nhỏ và an toàn, bây giờ, cây đã già, cao, hết tuổi trời và tiểm ẩn rất nhiều nguy hiểm khi mùa bão đến.
Với những bạn giữ cây, tôi hiểu các bạn đang giữ một Hà Nội xanh với những hàng cổ thụ và cố gắng chiến đấu vì một môi trường xanh, các bạn hoàn toàn có lí khi lo sợ mùa hè đến mà không có bóng râm trên đầu.
Nhưng hãy cố chịu đựng vài năm, những cây nhỏ mới trồng không thể có lá ngay, hãy nghĩ xa hơn cho 5 năm kế, các bạn và con cháu bạn có thể yên tâm đi trong bão mà không sợ cây đổ vào đầu.
Bài thể hiện quan điểm và cách hành văn riêng của blogger Nguyễn Quảng, từ Milton Keynes, Anh Quốc.
